Kazananımız Sesli Kitap!

01.08.2019Ford Dünyası

Temmuz ayında sizlere sesli kitap mı, basılı kitap mı diye sormuştuk. Matbaanın icat edilmesini takiben hayatımıza giren ve insanlığın aydınlanma sürecine katkısı asla yadsınamayacak olan basılı kitaplar elbette çok değerli, ama anketimizin kazananı sesli kitaplar oldu. Biz de sesli kitaplar hakkında sizlere ilginç bilgiler derleyelim istedik.

Sesli kitapların hayatımıza girişi aslında oldukça geçmişe uzanıyor. 1877 yılında Thomas Edison fonografı icat ettiğinde sesini kaydetmeyi deniyor ve mikrofona “Mary Had a Little Lamb” adlı çocuk şarkısının sözlerini okuyor. Böylece insan, sesini kaydedebileceğini anlayınca sesli kitaplarında önü açılmış oluyor.

1931 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Görme Engelliler Derneği ile Kongre Kütüphanesi bir iş birliği oluşturarak “konuşan kitaplar” projesini devreye almışlar. 1934’te İncil’den Shakespeare’e birçok kitap kaydedilerek Amerika’daki görme engellilerle buluşmuş.

1963’te kasetlerin icat edilmesiyle “konuşan kitaplar” çok daha geniş bir kitleye hitap etmeye başlamış; okullara, evlere, kasetçalar olan her yere girmiş. Öyle ki 1960’ların sonlarına doğru kütüphanelerde “kitap kaset” bölümleri yerini almış.

Yaklaşık 20 senelik kaset döneminin ardından, gelişen teknolojiyle 1980’lerin başında CD kitaplar hayatımıza girmiş. Konuşandı, kasetti, CD’ydi derken 1994 yılında Sesli Yayıncılar Derneği (Audio Publishers Association) dinlenen tüm kitap türlerini tek bir ad altında, “Sesli Kitap” adı altında birleştirmiş.

Bu derneğin 2016 verilerine göre sesli kitaplar Amerika Birleşik Devletleri’nde 2.1 milyar dolarlık pazar payına sahipken basılı kitaplar 1.8 milyar dolarda kalmış.

Ülkemizde ise sesli kitap sektörü özellikle 2014 yılından itibaren oluşmaya ve yükselişe geçmeye başladı. Gerek uluslararası markaların gerekse de Türk girişimcilerin uygulamaları sayesinde artık bizler de klasiklerden çağdaş eserlere tüm kitapları sesli olarak telefonlarımızdan, tabletlerimizden, bilgisayarlarımızdan abonelik sitemiyle dinleyebiliyoruz.

Görme engelliler için farklı bir seçeneği olmayan sesli kitaplar dünyasında ise durum biraz farklı. Kitapları görme engellilerle ücretsiz buluşturan bir sistem var ve siz de bu sisteme katkıda bulunmak istiyorsanız Boğaziçi Üniversitesi’ndeki Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı (GETEM)’nda gönüllü okuyuculuk yapabilirsiniz.